Yahyalı Halisi ülkemizde üretilen el
halılarının en ünlülerinden birisidir. Halılarımız Türkiye'nin her yerinde ve
özellikle Avrupa da tanınmakta ve Pazar bulmaktadır. Halıcılık ilçe
ekonomisinde en önemli unsurlardan birisi olmasına rağmen, ekonomik krizlerin
sürekli devam etmesi, ham madde ve isçilik maliyetlerinin artması, makine
halılarının çoğalması ve el halılarından ucuz olması üretimde hızlı bir düşüşe
neden olmuştur. Bu nedenle ilçemizde hemen her evde en az bir tane var olan hali tezgahı sayısı %75 oranında azalmıştır.
Yahyalı halıları % 100 yün olması,
boyamada tabii boyalar ( kökboyası ) kullanılması, ilmik sayısının sıklığı ve
modelleri ile tanınmaktadır. Çamur, asma yaprağı, ceviz kabuğu, ceviz yaprağı,
cehri ve benzer birçok tabii malzeme hali ipi boyanmasında kullanılmaktadır. Bu
boyaları başka el halılarında bulmak mümkün değildir. Yahyalı halıları
kullandıkça ve eskidikçe değeri artan ve rengi solmayan bir özelliğe sahiptir.
Maddi olarak enflasyona yenilmeyen bir değerdir Yahyalı Halisi. Yahyalı
halisinin m² birim fiyatı ilmik sayısının sıklığına, dokumanın düzgünlüğüne
göre değişmektedir. Halılar sergi olarak rahat bir kullanıma sahiptir. Divan,
Seccade, Yolluk, Mihraplı, Göbekli, Dazbazı gibi değişik ebat ve ölçülere sahip
modeller mevcuttur. Halıcılık Yahyalı halkının eskiden gelen kültürlerinden
birisidir. Kadınlar yapağı (işlenmemiş) yünü alıp akarsularda temizleyerek
yünlerini çıkrık ve kirmen ile eğirirler. İp haline getirirler. Ve bunları
gelep haline getirerek bu yaptıkları ipleri doğada bulunan kökboyaları ile
boyarlar. Örneğin Sırçan (Gri) renk iplik yapmak için balçık çamuru
kullanılır. Ger (Kahverengi) yapmak için cevizin yeşil kabukları, Yeşeni
(Zeytuni) için nane ve narpuz yaprakları, Gara (Siyah) için sütleğen otu
kullanılır. Al (Kırmızı) renkli iplik yapmak için boya çili denilen bitkinin
kökünden faydalanılır. Beyaz iplik için ise hiçbir katkı maddesi kullanılmadan
yünün kendi renginden faydalanılır. Gök (Mavi) renk ise işin ilmini bilen
kişiler tarafından özel boyanır. Ayrıca boya kullanılmadan yünün kendi
renklerine göre de halılar dokunmaktadır. Halılar genellikle Kasım ayı ile
Mayıs arasında el tezgâhlarına bir veya iki kişi tarafından dokunulmak'tadır. Bekar kızlar genellikle halıda hayallerini yada yaşamak istediği aşkı ve sevgiyi motif olarak işlemektedir. Evli hanımlar ise eşiyle yaşamış sorunları halıya yansıtmaktadır. Halıların ebadı genellikle 1.20 m eninde 2.10 m boyunda olur. Dokunan halılar
tüccarlar tarafından halk pazarında görücüye çıkartılır. Ayrıca halılar çeyiz
olarak ta kullanılmaktadır. Evlenme çağına gelmiş genç kızlar çeyizlerine
mutlaka bir çift halıyı dokurlar ve alırlar. Bir halının el halısı mı makine halısı mı olduğunu nasıl anlarız?
öncelikle iki imzayı yan yana aynı atabilir miyiz imkansız ! El halısında da desen geçişleri aynı deseni başka bir yerde işlerken yüzde yüz birbirini tutması çok zordur. bur dan anlayabiliriz. Dokuma halılarda ufak tefek kusur buluruz. Makine halısında ise kusur bulmak imkansızdır. Makine halısında bir birine paralel motifler birbirini tanımlamakta, irtek ilmek dahi atlanmamaktadır. Arkası çevrildiğinde çok aşırı nizamı bir görüntü bu halının bize makine halısı olduğunu ele verir. Kenar ovarlağına bakıldığında makineyle geçilmiş ovarloğu hemen anlayabiliriz. El dokumaya geçtiğimizde ise boyası ve deseni gayri nizamidir. Sırtını çevirdiğimizde gerçekten güzel bir görüntüsü var ama makine halısı gibi nizami görüntü alamayız ovarlağına bakıldığında ise az yakından bakıldığında ovarloğun elle yapıldığını gayri nizami olduğunu görebiliriz. Saçağına bakıldığında yünle pamuk olduğunu anlamamız mümkündür.
Böylece halının el halısı'mı makine halısı mı olduğunu anlarız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder